Glokom, göz içi basıncının yükselmesi sonucu optik sinire zarar veren ve tedavi edilmezse kalıcı görme kaybına yol açabilen bir göz hastalığıdır. “Görme siniri” olarak bilinen optik sinir, gözden beyne görsel bilgileri taşır ve bu sinirin hasar görmesi durumunda görme alanında geri dönüşü olmayan kayıplar meydana gelir. Genellikle belirti vermeden ilerlediği için glokom, “sessiz görme hırsızı” olarak adlandırılır.
Glokom Nedir?
Glokom, göz içindeki sıvının (aköz humor) düzgün bir şekilde drenaj kanallarından boşalamaması nedeniyle göz içi basıncının artmasıyla başlar. Bu artış, optik sinire zarar verir ve zamanla görme kaybına neden olabilir. Glokomun farklı türleri bulunmakla birlikte en yaygın olanları Primer Açık Açılı Glokom ve Açı Kapanması Glokomudur.
Glokom Türleri
- Primer Açık Açılı Glokom:
- En sık görülen glokom türüdür.
- Göz içi sıvısı drenaj kanallarında tıkanıklık oluşur, ancak drenaj açısı açık kalır.
- Genellikle yavaş ilerler ve belirti vermez.
- Açı Kapanması Glokomu:
- Göz içi sıvısının drenaj açısı dar veya tamamen kapalıdır.
- Ani basınç artışına bağlı olarak şiddetli göz ağrısı, bulanık görme ve mide bulantısı gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
- Acil tedavi gerektirir.
- Sekonder Glokom:
- Göz travması, inflamasyon, tümör veya ilaç kullanımı gibi başka bir durumun sonucu olarak gelişir.
- Doğuştan (Konjenital) Glokom:
- Bebeklerde görülen nadir bir glokom türüdür.
- Gözün drenaj sistemindeki doğumsal anormalliklerden kaynaklanır.
Glokomun Belirtileri
Glokomun belirtileri hastalığın türüne bağlı olarak değişir:
- Açık Açılı Glokom:
- Belirti vermeden ilerler.
- İlk olarak çevresel (periferik) görme kaybı ortaya çıkar.
- Hastalık ilerledikçe merkezi görme etkilenir.
- Açı Kapanması Glokomu:
- Ani göz ağrısı.
- Bulanık görme.
- Göz çevresinde kızarıklık.
- Mide bulantısı ve kusma.
- Işıkların etrafında haleler görme.
Glokomun Nedenleri
Glokomun kesin nedeni tam olarak bilinmese de aşağıdaki faktörler risk artırıcı olarak kabul edilir:
- Yüksek göz içi basıncı.
- İleri yaş (60 yaş üstü).
- Ailede glokom öyküsü.
- Diyabet ve hipertansiyon gibi sistemik hastalıklar.
- Uzun süreli kortikosteroid kullanımı.
- Göz travması.
- Miyopi veya hipermetropi gibi refraktif kusurlar.
Glokom Teşhisi
Glokomun erken teşhisi, kalıcı görme kaybını önlemenin en etkili yoludur. Göz doktorları teşhis için şu testleri kullanır:
- Göz İçi Basınç Ölçümü (Tonometri): Göz içindeki sıvı basıncı ölçülür.
- Optik Sinir Değerlendirmesi: Optik sinir başında hasar olup olmadığı incelenir.
- Görme Alanı Testi (Perimetri): Görme kaybı olup olmadığını belirler.
- Göz Drenaj Açısı İncelemesi (Gonyoskopi): Drenaj açısının açık veya kapalı olduğu değerlendirilir.
- Pachymetry: Kornea kalınlığını ölçerek göz içi basıncının doğru değerlendirilmesine yardımcı olur.
Glokom Tedavi Yöntemleri
Glokom tedavisinin amacı, göz içi basıncını düşürerek optik sinirin daha fazla hasar görmesini önlemektir. Tedavi, hastalığın türüne ve ilerleme durumuna göre değişir:
- İlaç Tedavisi:
- Göz damlaları ve bazı durumlarda oral ilaçlar kullanılarak göz içi basıncı düşürülür.
- Düzenli kullanım ve doktor kontrolleri şarttır.
- Lazer Tedavisi:
- Lazer Trabeküloplasti: Açık açılı glokomda sıvı drenajını artırır.
- Lazer İridotomi: Açı kapanması glokomunda sıvı akışını düzenler.
- Cerrahi Müdahale:
- Trabekülektomi: Gözde yeni bir drenaj kanalı oluşturarak sıvının tahliyesini sağlar.
- Drenaj İmplantları: Göz içindeki sıvının dışarı akmasını sağlayan cihazlar yerleştirilir.
Glokomun Önlenmesi ve Kontrolü
Glokomun kesin bir önleme yöntemi olmamakla birlikte, erken teşhis ve düzenli göz kontrolleri hastalığın kontrol altına alınmasında hayati önem taşır. Göz sağlığınızı korumak için:
- 40 yaşından sonra düzenli göz kontrollerine gidin.
- Ailede glokom öyküsü varsa daha sık kontroller yaptırın.
- Diyabet, hipertansiyon gibi sistemik hastalıkları kontrol altında tutun.
- Kortikosteroid kullanıyorsanız doktor gözetiminde olun.
- Göz yaralanmalarından kaçının ve travma durumunda derhal bir doktora başvurun.
Glokom ve Yaşam Kalitesi
Glokom tedavi edilmezse ciddi görme kaybına neden olabilir. Ancak erken teşhis ve düzenli tedavi ile hastalar, görme kaybını en aza indirerek yaşam kalitelerini koruyabilirler. Glokom tedavisi, hastanın yaşam boyu dikkat ve takip gerektiren bir süreçtir.
