Ksantelazma Risk Grupları ve Yaş Faktörü
Ksantelezma, göz kapaklarında sarımsı, yumuşak ve kabarık plaklar şeklinde oluşan yağ birikintileridir. Genellikle zararsızdır, ancak bazı durumlarda yüksek kolesterol, kardiyovasküler hastalıklar veya metabolik bozukluklarla bağlantılı olabilir.
Ksantelezma her yaş grubunda görülebilir, ancak bazı risk faktörleri ve yaş grupları bu duruma daha yatkındır.
Ksantelezma Kimlerde Daha Sık Görülür?
Orta Yaş ve Üzeri Kişiler (40-60 Yaş Arası)
Ksantelezma en sık 40 yaş ve üzerindeki bireylerde görülür.
Yaş ilerledikçe cilt elastikiyeti azalır ve kolesterol birikimi daha kolay hale gelir.
Özellikle 50 yaş üstü kişilerde kalp-damar hastalıkları riski arttığı için ksantelezma da daha yaygın görülür.
Yüksek Kolesterol Seviyesine Sahip Olanlar
Ksantelezması olan kişilerin %50’den fazlasında yüksek kolesterol veya trigliserit seviyeleri tespit edilmiştir.
LDL (kötü kolesterol) seviyesi yüksek olan kişiler ksantelezma açısından daha fazla risk altındadır.
Ailesel Hiperkolesterolemi (Genetik Kolesterol Yüksekliği) Olanlar
Genetik faktörler ksantelezma gelişiminde önemli bir rol oynar.
Eğer ailede yüksek kolesterol, erken yaşta kalp krizi veya inme öyküsü varsa, ksantelezma riski daha fazladır.
Ailesel hiperkolesterolemi hastalarında ksantelezma daha erken yaşlarda (20’li yaşlardan itibaren) ortaya çıkabilir.
Diyabet Hastaları
Tip 2 diyabet hastalarında ksantelezma görülme riski daha yüksektir.
Diyabet, yağ metabolizmasını etkileyerek vücutta kolesterol ve trigliserit birikimini artırabilir.
Obezite ve Metabolik Sendromu Olanlar
Fazla kilo, vücuttaki yağ metabolizmasını bozarak ksantelezma oluşumuna neden olabilir.
Karaciğer yağlanması olan kişilerde de ksantelezma görülme oranı daha yüksektir.
Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon) Hastaları
Kan basıncının yüksek olması, damarlarda yağ birikimini artırarak ksantelezma oluşumuna yol açabilir.
Hipertansiyon ve kolesterol yüksekliği bir arada olduğunda ksantelezma riski daha da artar.
Sigara İçenler ve Alkol Tüketenler
Sigara ve alkol, vücuttaki kolesterol metabolizmasını bozarak ksantelezma oluşumuna katkıda bulunabilir.
Sigara, damarlarda plak oluşumunu hızlandırarak göz kapağında yağ birikmesine yol açabilir.
Kadınlar Erkeklere Göre Daha Fazla Risk Altında mı?
Araştırmalar, ksantelezmanın kadınlarda erkeklere göre biraz daha sık görüldüğünü göstermektedir.
Hormonal değişiklikler, menopoz sonrası dönemde kolesterol seviyelerinin yükselmesi, kadınların riskini artırabilir.
Hangi Yaş Grubu Ksantelezma Açısından Daha Fazla Risk Altında?
Ksantelezma her yaşta görülebilir, ancak en sık 40 yaş ve sonrasında ortaya çıkar.
Ksantelezma Riskini Azaltmak İçin Ne Yapılabilir?
✅ Sağlıklı Beslenme:
- Trans yağlardan ve işlenmiş gıdalardan kaçının.
- Omega-3 içeren besinler (balık, ceviz, keten tohumu) tüketin.
- Sebze ve lif bakımından zengin gıdalar tüketerek kolesterol seviyenizi dengeleyin.
✅ Düzenli Egzersiz Yapın:
- Haftada en az 150 dakika kardiyo egzersizi yaparak yağ metabolizmasını hızlandırabilirsiniz.
✅ Kolesterol ve Kan Değerlerinizi Kontrol Ettirin:
- Düzenli kan testleri ile kolesterol ve trigliserit seviyelerinizi takip edin.
- Eğer kolesterol seviyeniz yüksekse, doktor kontrolünde ilaç tedavisine başlayabilirsiniz.
✅ Sigara ve Alkolü Bırakın:
- Sigara ve alkol, yağ metabolizmasını bozarak ksantelezma oluşumuna neden olabilir.
✅ Şeker Hastalığınızı ve Tansiyonunuzu Kontrol Altında Tutun:
- Diyabet veya hipertansiyon hastasıysanız, düzenli doktor kontrollerinizi aksatmayın.
Eğer ksantelezma belirtileri fark ediyorsanız, altta yatan sağlık sorunlarınızı kontrol ettirmek için bir doktora danışmanız önemlidir.
Ksantelezma Tedavi Edilebilir mi?
Ksantelezma kendiliğinden geçmez, ancak aşağıdaki tedavi yöntemleri ile tamamen ortadan kaldırılabilir:
✅ Lazer Tedavisi (CO2 Lazer, Er:YAG Lazer)
- Ksantelezma dokusu lazerle yakılarak yok edilir.
- Minimal invaziv bir yöntem olup, iyileşme süresi hızlıdır.
✅ Cerrahi Müdahale (Eksizyon Yöntemi)
- Ksantelezma plakları cerrahi olarak kesilerek çıkarılır.
- Kalıcı sonuç verir, ancak dikiş gerektirebilir.
✅ Kimyasal Peeling (TCA Tedavisi)
- Trikloroasetik asit ile cilt yüzeyi soyularak ksantelezma küçültülebilir.
- Özellikle küçük ve yüzeysel lezyonlarda etkilidir.
✅ Radyofrekans Tedavisi
- Yüksek frekanslı enerji ile ksantelezma dokusu buharlaştırılır.
- Ameliyatsız bir yöntemdir ve iyileşme süreci hızlıdır.
En uygun tedavi yöntemini belirlemek için uzman bir doktora danışmak önemlidir.
Ksantelezma En Çok Kimlerde Görülür?
En sık 40 yaş ve üzerindeki kişilerde görülür.
Yüksek kolesterol, diyabet, hipertansiyon, obezite hastalarında daha yaygındır.
Genetik yatkınlığı olan kişilerde erken yaşta ortaya çıkabilir.
Sağlıklı yaşam alışkanlıkları ile ksantelezma riski azaltılabilir.
Eğer göz kapaklarınızda ksantelezma belirtileri fark ettiyseniz ve risk faktörlerine sahipseniz, detaylı bir değerlendirme için bizimle iletişime geçebilirsiniz!
Op. Dr. Yıldız Acar Ebcim
Göz Hastalıkları Uzmanı
